Jak kompost poprawi glebę w Twoim ogrodzie

Martina Kolarek: Nagrodą za prawidłowe kompostowanie jest żyzna gleba i zdrowe rośliny – a także mniej podlewania, nawożenia i zwalczania szkodników. Odżywiając glebę materiałami organicznymi, tworzymy środowisko dla niezliczonych organizmów i mikroorganizmów, które przynoszą korzyści glebie i utrzymują ją w zdrowiu.

Martina Kolarek: Gleba jest żyzna, gdy zawiera wiele różnorodnych żywych organizmów. Tworzą one strukturę gleby, która następnie jest w stanie zatrzymać powietrze, wodę i składniki odżywcze – wszystko to przekazuje roślinom, które mogą bez przeszkód rosnąć i rozwijać się. Jeśli gleba nie ma struktury, nawożenie jej nie pomoże: gleba nie może wchłonąć nawozu, składniki odżywcze w zasadzie spływają do wód gruntowych, a rośliny nie mają do nich dostępu. Oprócz poprawy jakości gleby kompost pomaga chronić wodę przed zanieczyszczeniem, zapobiegając erozji. Poprawia również klimat: rośliny pochłaniają węgiel z powietrza i uwalniają go do gleby, która magazynuje go w swoich podziemnych strukturach.

Martina Kolarek: Gleba, która zawiera wystarczającą ilość próchnicy, jest ciemnobrązowa, wilgotna i ma przyjemny zapach. Jeśli gleba ma mało próchnicy, jest blada, sucha i nie ma zapachu. Przypomina pustynię, bo nic na niej nie rośnie.

Martina Kolarek: Humus, czyli próchnica, to organiczna część gleby produkowana przez organizmy glebowe, które konsumują i przekształcają martwe rośliny, zwierzęta i mikroorganizmy w cząsteczki. Opadłe jabłka, gruszki i liście z czasem naturalnie rozkładają się i zamieniają w próchnicę - kompost przyspiesza ten proces. To właśnie biodegradacja zamienia odpady ogrodowe, owocowe i warzywne w kompost. Cienka wierzchnia warstwa gleby żyznej zawsze składa się z mieszaniny substancji organicznych i nieorganicznych.

Martina Kolarek: Do kompostu nie powinniśmy dodawać ugotowanych lub aromatyzowanych resztek jedzenia, ani też chleba i innych wypieków. Uwaga na skórkę cytrusów, ponieważ przyciąga zieloną pleśń. W rozsądnym stopniu kompost obejmuje odpady ogrodowe, takie jak chwasty, gałęzie i opadłe liście, a także owoce i warzywa kuchenne. Kompostować można też skórki od banana, fusy po kawie i herbatę - w niewielkich ilościach produkowane przez normalne gospodarstwo domowe.

Kompost wysokiej jakości wymaga równowagi substancji, składników odżywczych i kontaktu ze środowiskiem. Kompost to znacznie więcej niż tylko nawóz – jego pulchna, gąbczasta struktura magazynuje składniki odżywcze, powietrze i wodę. Stanowi również środowisko dla zróżnicowanej społeczności małych roślin i zwierząt, które sprawiają, że gleba jest żyzna i odporna na erozję wietrzną i wodną.

Martina Kolarek: W zależności od tego, ile składników odżywczych potrzebują nasze rośliny, wlewamy od 1 do 3 litrów kompostu na wierzchnią warstwę gleby. Ponieważ gorący kompost jest bardzo bogaty w składniki odżywcze i ma specyficzną strukturę, nie nadaje się do sadzenia nasion. Lepiej go używać do roślin, których korzenie są już w pełni uformowane.

Rozpoczęcie kompostowania jest łatwe, ale powinniśmy pomyśleć o kilku rzeczach. W przypadku metody kompostowania na gorąco najlepiej zgromadzić większą ilość materiału w ciągu jednego dnia. Dobrze jest również wzbogacić mieszankę pyłem mineralnym lub domowym wyciągiem z ziół, metodami stymulującymi proces kompostowania. Dzięki szybkiemu układaniu warstw materiałów w odpowiedniej kombinacji kompost w naturalny sposób nagrzewa się do odpowiedniej temperatury. Jeśli zaczynasz kompostować, postępuj zgodnie z instrukcjami. Ale im częściej to robisz, tym łatwiej będzie.

Do kompostowania na gorąco potrzebujesz co najmniej jednego metra sześciennego odpadów ogrodowych i resztek kuchennych. Idealnym surowcem jest skoszona trawa, części roślin, chwasty, gałązki, gałęzie i trochę opadłych liści. Z resztek można użyć warzyw i owoców, skórek, fusów po kawie i liści herbaty. Możesz również użyć obornika krowiego i końskiego oraz innych materiałów nadających się do kompostowania, takich jak brązowa tektura.

Przy rozpoczęciu kompostowania będą potrzebne:

Jedna warstwa kompostu może zawierać do dziewięciu różnych materiałów: mieszankę odpadów ogrodowych, odpadów kuchennych, wiórów drzewnych i trocin, obornika krowiego lub końskiego oraz innych surowców nadających się do kompostowania, takich jak rozdrobniona tektura. Odpady kuchenne są źródłem podstawowych składników odżywczych, a odpady ogrodowe tworzą strukturę kompostu.

Pokrój lub rozdrobnij materiały na małe kawałki, a następnie dodaj je jeden po drugim, od razu dobrze mieszając z innymi materiałami tej samej warstwy. Dodaj do mieszanki proszek mineralny. Następnie wlej ekstrakt ziołowy i dodaj garść ziemi ogrodowej. Właściwy skład oraz odpowiednia ilość powietrza i wilgoci mają kluczowe znaczenie dla jakości kompostu. Po ułożeniu własnego kompostu szybko opanujesz właściwe proporcje składników.

Sterta kompostu powinna mieć wysokość od 1 do 1,5 metra. Po około dwóch dniach nagrzewa się do 60 - 65°C dzięki naturalnemu procesowi rozkładu. Po trzech do ośmiu dniach możesz usunąć materiały izolacyjne, aby trochę schłodzić kompost.

Ogrzewanie kompostu jest możliwe tylko dzięki mikroorganizmom rozkładającym materię organiczną. Potrzebują do tego jednak optymalnych warunków – muszą mieć wystarczającą ilość pożywienia, wody, powietrza i przestrzeni. Jednocześnie mikroorganizmy te są pokarmem dla innych organizmów glebowych, które później migrują do kompostu i użyźniają naszą glebę. Niektóre zioła mogą stymulować czynność mikroorganizmów, dlatego zaleca się z czasem dodawać ekstrakt ziołowy do stosu kompostu. Kompostowanie nie jest tajemnicą, to wręcz sztuka.

Powinniśmy kompost zakładać zimą czy latem?

Oba sposoby są możliwe. Gorący kompost przygotowany latem będzie gotowy za około 3 miesiące. Zimą proces trwa około 6 miesięcy. Kompostowanie na gorąco ma wiele zalet w porównaniu z procesem na zimno i kompostem przemysłowym. Nie trzeba go obracać, nie przyciąga szkodników i bez problemu przygotujesz go w różnych warunkach.

Dipl. Ing. Martina Kolarek

jest ekspertem w dziedzinie rolnictwa i zrównoważonych zasobów. Pracuje jako biochemik i studiowała ekologię stosowaną na Uniwersytecie Zasobów Naturalnych i Nauk Przyrodniczych w Wiedniu.

Organizuje seminaria, na których prowadzi wykłady na temat wytwarzania wysokiej jakości kompostu.