Dlaczego dotyk i bliskość są ważne dla niemowląt

Jeśli poród przebiega bez przeszkód, można położyć noworodka brzuszkiem do nagiej piersi mamy lub taty. Ten pierwszy kontakt skóry dziecka ze skórą rodzica wzmacnia więzi emocjonalne między nimi. To ważna chwila, ponieważ pozwala uwolnić się hormonom i sprzyja budowaniu bliskości i kochającej więzi. Taka relacja pomaga rodzicom w pierwszych dniach po narodzinach ich dziecka uczyć się odczytywania jego komunikatów i rozpoznawania jego potrzeb. Dla dziecka to z kolei szansa na zbudowanie zaufania. Silną więź można zbudować nawet, gdy na początku pojawiają się problemy. Jeśli dzieci wymagają opieki specjalistycznej z powodu problemów przy porodzie lub choroby, która uniemożliwia natychmiastowe budowanie więzi, można nad tym pracować w późniejszym etapie.

Najważniejszym uczuciem dla noworodka jest bliskość i czuła opieka: poczucie bliskości oznacza dla niego poczucie bezpieczeństwa. Dzieci czują, gdy ich sygnały spotykają się z uważną i pozytywną odpowiedzią rodziców, co pozwala im upewnić się, że nie grozi im niebezpieczeństwo. Zapewnienie dziecku poczucia bezpieczeństwa to kluczowy element w opiece nad dzieckiem w pierwszych miesiącach jego życia. Najważniejszym sposobem zapewnienia dziecku poczucia bezpieczeństwa jest bliskość fizyczna: otoczone przez rodzicielskie ramiona, śpiąc pomiedzy nimi we wspólnym łóżku, czy będąc noszonym w chuście, dziecko czuje się bezpiecznie. Bliski kontakt z ciałem rodzica to także ciepło. Szczególnie na początku, dzieci mają trudności w uregulowaniu temperatury ich ciała. Bliskość fizyczna z rodzicem może im w tym pomóc.

Człowiek potrzebuje dotyku, by rozwijać się emocjonalnie w zdrowy sposób. Dotyk to pierwszy język komunikacji w naszym życiu i odgrywa w nim istotną rolę. Będąc w brzuchu mamy, dziecko ma rozwinięty zmysł dotyku. W czasie narodzin doświadcza fizycznego kontaktu po raz pierwszy w życiu. Oprócz bycia karmionym piersią, tulonym i noszonym, dziecko doświadcza dotyku wyjątkowo intensywnie zwłaszcza w trakcie codziennych zabiegów pielęgnacyjnych, gdy doświadcza bezpośredniego kontaktu ze skórą.

Świadoma pielęgnacja może stanowić część codziennej rutyny dnia dziecka od samego początku. Na przykład, rodzice mogą wprowadzić rytuały, które będą korzystne zarówno dla ciała jak i dla emocji dziecka- a masaż idealnie wpisuję się w wypełnienie takich potrzeb. Poprzez masaż, rodzice uczą się jak delikatnie dotykać dziecko, komunikować z nim, rozpoznawać i odpowiadać na sygnały, które im wysyła.

Skóra to nasz największy organ, wyposażony w miliony receptorów reagujących na dotyk. W chwili, gdy do mózgu dociera informacja o delikatnym kontakcie skóry ze skórą, wytwarza on, między innymi, hormon zwany oksytocyną. Czuły fizyczny kontakt wspomaga więc wydzielanie tego hormonu, pomagając budować więzi dziecka z rodzicami. Oksytocynę nazywa się również «hormonem przytulania», a jej działanie ma efekt relaksujący, redukuje niepokój, obniża ciśnienie krwi, zmniejsza poziom kortyzolu i wzmacnia system immunologiczny. Wszystkie te dobroczynne efekty wzmacniają poczucie więzi między dzieckiem i jego opiekunami, przyczyniając się do budowania bliskich relacji.

Doświadczanie różnych form dotyku czy kontaktu fizycznego nie tylko pomaga noworodkowi uczyć się świadomości własnego ciała ale również pobudza rozwój jego mózgu i zdolności poznawczych. W czasie zmiany pieluchy i pielęgnacji ciała, dziecko czuje dotyk rodzicielskich dłoni na swej skórze. Czuje ich temperaturę oraz to, czy nacisk ich dłoni na skórę jest słabszy czy też silniejszy. Poprzez połączenie pielęgnacji ciała z delikatnym masażem, dajemy małemu dziecku możliwość zbudowania samoświadomości i poznania własnego ciała. Zmiana pieluch, kąpiel i masaż dziecka przynoszą korzyści nie tylko ciału i umysłowi, lecz stanowią także kolejne nowe doświadczenie dla dziecka.